Tekst Niels van Veen
Zonnepanelen zijn een onmisbaar onderdeel van de energietransitie. Op steeds meer daken van gebouwen en weilanden worden daarom grote oppervlakten zonnepanelen geplaatst. Dit brengt nieuwe risico’s met zich mee. Bij een gebouwbrand kunnen scherven van deze zonnepanelen onder bepaalde omstandigheden tot ver in de omgeving terecht komen. De MOD heeft met brandexperimenten onderzocht wat hiervan de (gezondheids)risicio’s kunnen zijn. De resultaten worden in het voorjaar van 2022 verwacht.
Het experiment
Depositie van brand bestaat vooral uit fijnstof en brokstukken (scherven). Met name de depositie van scherven leiden tot vragen en onrust bij gedupeerden waar deze scherven neerdalen.
De brandexperimenten zijn grotendeels gericht op het onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van fijnstof en scherven die bij een dergelijke brand kunnen vrijkomen. Om deze depositie zo goed mogelijk op te vangen en gelijke omstandigheden te creëren, zijn de experimenten in een container uitgevoerd. In twee dagen zijn negen zonnepanelen getest. Tijdens deze experimenten zijn meer dan 300 monsters genomen, die een gedetailleerd beeld kunnen geven van de toxicologische risico’s. Daarnaast geven de brandexperimenten een interessante inkijk in het brandverloop van verschillende panelen en bij welk type panelen deze scherven kunnen vrijkomen.
Scherven
De scherven waar veel onrust over is, worden in de volksmond soms omschreven als glasscherven (SiO2). Dit klopt niet, omdat glas te dik en daarom te zwaar is om zo ver van de brand neer te dalen. Het gaat bij deze scherven om dunne (zuiver) siliciumplaten, afkomstig uit de zonnecellen (fotovoltaïsche elementen) zelf. Deze scherven zijn 0,3 mm dik en erg licht. Een zonnecel van A4 formaat weegt evenveel als 6 velletjes 80-grams A4 papier. Door het beperkte gewicht en de vorm laten deze breekbare scherven zich eenvoudig meevoeren bij een sterke luchtturbulentie. Naast de siliciumbasis bevatten de fotovoltaïsche elementen zware metalen. Het onderzoek richt zich daarom ook op de vraag over onder welke omstandigheden welke stoffen vrij kunnen komen, hoeveel er dan vrijkomt of er en of dit kan leiden tot risico’s voor de volksgezondheid en milieu.
Door wie
De MOD heeft in deze brandexperimenten in september 2021 uitgevoerd in samenwerking met Twente Safety Campus. De selectie van panelen is mede tot stand gekomen in overleg met de vergelijkingssite www.zonnepanelen.net. Het onderzoek naar gezondheidsrisico’s wordt uitgevoerd in samenwerking met WFSR. De resultaten van het onderzoek worden eind eerste kwartaal 2022 verwacht.
