Tekst Teetske van Gorcum
Foto Afbeelding van Watermodel RWS WMCN
Een grootschalig kernongeval komt gelukkig vrijwel nooit voor. Toch moet Nederland daar wel op voorbereid zijn. Daarom oefent het RIVM en partners regelmatig dit scenario. In november betrof het een ongeval bij kerncentrale Borssele waarbij radioactieve stoffen vrijkwamen in de lucht en in het oppervlaktewater.
Beeld
De oefening startte met berichten in de media over een ongeval bij de centrale. Snel daarna werd opgemerkt dat het Nationaal Meetnet Radioactiviteit (NMR) een verhoging aangaf van radioactiviteit in de lucht. Voor het RIVM en partners in het Radiologisch en Gezondheidskundig Expertise Netwerk (RGEN) reden om in actie te komen. Voor het RGEN is dat in eerste instantie een beeld krijgen van de situatie, modelberekeningen maken om (potentiële) verspreiding inzichtelijk te krijgen en meetwagens naar geschikte locaties te sturen.
Eén RIVM-meetwagen is daadwerkelijk uitgerukt om metingen te verrichten. De meetploegen van Defensie en de Veiligheidsregio Zeeland hebben fictief metingen verricht. Met de RIVM-oefentool werden meetresultaten genereerd die passen bij het scenario. Hierdoor konden o.a. de metingen gecombineerd worden met modelberekeningen om het radiologisch beeld op te stellen.
Ontwikkeling
Een interessante ontwikkeling van het scenario betrof een lozing via bluswater naar de Westerschelde. De Veiligheidsregio en het ministerie van IenW (DCC) vroegen naar de risico’s voor o.a. scheepvaart en waterrecreatie. Het RGEN-lid van Rijkswaterstaat heeft samen met zijn collega’s van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN) deze vragen beantwoord en met een filmpje van de gemodelleerde verspreiding (zie afbeelding boven) de situatie inzichtelijk gemaakt.
Uitdaging
Een extra uitdaging dit jaar was de situatie waarin de oefeningen plaatsvonden. De oefening vond deels online en deels fysiek plaats in de RIVM-crisisruimte met behoud van afstand. De ondersteunende ICT-systemen (o.a. CalWeb) bleken onder deze omstandigheden nog belangrijker voor de samenwerking.
Om alle functionarissen van de RIVM Ongevalsorganisatie straling en het RGEN te kunnen laten oefenen heeft het RIVM driemaal deelgenomen aan de oefening. Het team van de kerncentrale zelf heeft de oefening zeven keer herhaald.
Uit de evaluatie van de oefening bleek dat het belangrijk is om als RGEN regelmatig bij elkaar te komen en vaardigheden te trainen. Alleen zo kan de paraatheid van de organisatie en de kunde van de functionarissen op een voldoende hoog niveau blijven. In 2022 zal de OOS en het RGEN dan ook weer meerdere trainingen en oefeningen organiseren of eraan deelnemen. Het RIVM stelt in overleg met partners hiervoor de plannen op.
