Tekst Werner Hagens
Op 9 september 2021 was er een grote schrootbrand op een schip in het Rotterdamse havengebied. Fijnstofsensoren gekoppeld aan het kennisportaal 'Samen Meten' konden de rook van deze brand goed detecteren. Sensoren inzetten bij incidenten waar veel rook bij vrijkomt, is nieuw. Daarom is het RIVM met een project gestart om sensoren bij dit soort incidenten te kunnen gebruiken. Ook zullen we in een latere fase veiligheidsregio’s bij dit project betrekken.
Doel project
Het aantal sensormetingen in Nederland, door burgers, gemeenten of bedrijven is de laatste jaren sterk toegenomen. De mogelijkheden die dat biedt worden bij incidenten nog nauwelijks benut. Het RIVM is daarom een project gestart waarbij sensoren worden ontwikkeld die bij branden en incidenten met veel rook gebruikt kunnen worden.
Het doel van het project is om een netwerk van stand-alone sensorkits neer te kunnen zetten bij een (grote) brand die, over een langere periode, veel rookoverlast geeft. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een afvalbrand of een natuurbrand zoals de brand in de Peel van 2020.
Daarnaast worden natuurlijk ook de Samen Meten-sensordata gebruikt die mogelijk al in de omgeving van de brand aanwezig zijn. Zo kunnen we op verschillende locaties continu de luchtkwaliteit in de gaten houden en ontstaat er snel meer duidelijkheid over de omvang en duur van het incident, de mogelijke gezondheidsrisico’s en de hinder voor omwonenden. In eerste instantie zal de Milieuongevallendienst van het RIVM deze sensorkits testen en inzetten. Daarna is het de bedoeling dat de sensorkits beschikbaar worden gesteld aan de veiligheidsregio’s.
Verschillende sensoren
We gaan in eerste instantie uit van de fijnstofsensoren die al door de Samen Meten-communities worden gebruikt. Daarnaast onderzoeken we ook uitgebreidere sets aan sensoren, specifiek voor incidenten. Denk hierbij aan sensoren voor de verschillende stoffen die allemaal vrij kunnen komen bij branden zoals koolmonoxide en kooldioxide (CO, CO2) en verschillende Vluchtige Organische Stoffen.
De sensorkits worden voorzien van GPS, een mobiele dataverbinding en een grote accu om het enkele uren uit te houden. Meerdere sensoren bij een incident vormen dan een real-time inzetbaar meetnetwerk dat continu informatie over richting en intensiteit van de rook doorgeeft.
Nieuwe ontwikkelingen
De sensorkit is zo gemaakt dat hij kan worden uitgebreid en aangepast. Nieuwe sensorontwikkelingen kunnen zo direct worden ingezet. Mogelijk kan de sensorkit in de toekomst ook geschikt gemaakt worden voor andere doeleinden. Bijvoorbeeld voor koppeling aan een drone of gebruik buiten Nederland, zoals bij internationale hulpvragen of inzet in het Caribisch gebied.
