Tekst Marnix de Ridder
Het uitvoeren van metingen tijdens een stralingsincident is essentieel. Maar tijdens een oefening valt er niks te meten. Toch is het belangrijk ook dat te oefenen. Daarom heeft het RIVM de oefentool ontwikkeld. Op basis van het oefenscenario, locatie en weergegevens berekent de oefentool de benodigde meetgegevens. Dit jaar heeft het RIVM de oefentool voorzien van nieuwe functies. Daardoor kunnen meer partijen uit het Radiologisch en Gezondheidkundig Expertise Netwerk (RGEN) de oefentool gebruiken.
Hoe werkt de oefentool?
De oefentool is een webapplicatie waarop de meetploegen kunnen invoeren op welke locatie ze staan en voor welk tijdstip ze metingen willen hebben. De oefentool rekent de metingen vervolgens uit met het oefenscenario en met de meest recente weergegevens, waaronder neerslaggegevens. De metingen komen op dezelfde manier beschikbaar (in een bestand of op het scherm) als tijdens een echte inzet het geval zou zijn. Ook kunnen de metingen op dezelfde manier ingestuurd worden naar het RGEN. Zo kan op een zeer realistische manier geoefend worden met het uitvoeren, insturen en verwerken van metingen.
Dit jaar wordt de oefentool vernieuwd. Op basis van de positieve ervaringen die zijn opgedaan met de eerste versie werkt het RIVM nu aan de uitbreiding. De nieuwe versie ondersteunt onder andere de waakvlaminstituten en brandweervoertuigen. Als het RGEN de waakvlaminstituten verzoekt om metingen uit te voeren kunnen deze in de tool oefenmetingen ophalen en, zoals gebruikelijk, invoeren in het verwerkingssysteem CalWeb. De brandweer kan in de Oefentool de metingen van hun meetploeg in een spreadsheet downloaden.
Organisatie ongevalsbestrijding
Bij de ongevalsbestrijding na stralingsongevallen zijn in het RGEN veel partijen betrokken. Iedere partij levert specialistische kennis en inzet.
Kennis van het KNMI, EPZ, ANVS Taskforce en RIVM wordt bijvoorbeeld gecombineerd voor het uitvoeren van berekeningen naar de verspreiding van geloosd radioactief materiaal. Op grond van de berekeningen kunnen maatregelen worden voorgesteld, zoals schuilen en evacuatie. Het is van groot belang dat de berekeningen getoetst worden aan de werkelijkheid: klopt de verwachting van de depositie en van de luchtconcentratie? Daarom is het uitvoeren van metingen van zeer groot belang in de bestrijding van een ongeval.
Verschillende partijen voeren daarom metingen uit: het RIVM voert metingen uit van de concentratie van radioactief materiaal in de lucht of op de grond, WFSR voert metingen uit van de besmetting van voedselproducten en de brandweer kan dosismetingen uitvoeren. En zo zijn er nog meer partijen die metingen uitvoeren. Door deze metingen te vergelijken met de berekeningen kunnen we meer te weten komen over welke stoffen geloosd zijn en in welke hoeveelheid.
Tijdens ongevallen worden de meetcampagnes gecoördineerd. In nauw overleg wordt bepaald waar de meetwagens van het RIVM en de voertuigen van de brandweer geplaatst worden. Die locatie is afhankelijk van het verwachte verloop van het ongeval, van de berekeningen van de verspreiding en van de analyse van de meetcoördinatoren.
De samenwerking tussen “het rekenen” en “het meten” is dus erg belangrijk. Met de oefentool is het mogelijk deze samenwerking op een realistische manier te oefenen waarbij de plaatsing van de meetvoertuigen, het tijdstip van het uitvoeren van metingen en de opdracht voor het uitvoeren van metingen naar een stof in alle vrijheid kan worden bepaald.
Meer over de organisatie rondom de bestrijding van stralingsincidenten en kernongevallen.
